Praktyka Ćwiczeń Duchowych styka się często z psychicznymi zaburzeniami o różnej intensywności. Osoby, które cierpią z powodu takich zaburzeń, często zgłaszają się na rekolekcje. Pojawiają się wtedy różne pytania: Czy nie byłoby lepiej w wielu przypadkach polecić zamiast rekolekcji jakąś formę terapii? Czy osoby, które przechodzą leczenie psychiatryczne lub psychoterapeutyczne, mogą być w ogóle dopuszczone do rekolekcji? Na co trzeba uważać, kiedy w rekolekcjach zostają użyte tak zwane ‘psychologiczne metody’?
I. Podstawowe rozgraniczenia pojęć
Dla celów omówienia powyższych problemów proponuję następujące definicje: Rekolekcje: ‘Rekolekcjami nazywamy intensywne duchowe ćwiczenia, poprzez które, osoba chce i stara się przynieść swoje życie przed Boga, i siebie tak dysponować, aby być w stanie całym swoim życiem odpowiedzieć na Boże wołanie. To oznacza, że osoba dąży do uczynienia siebie wolną od skłonności, które nie prowadzą do Boga i szuka woli Bożej dla własnego życia w celu zbawienia własnej duszy’.
Psychoterapia: ‘Psychoterapia jest leczeniem chorobliwych stanów psychicznych poprzez planowe i celowe psychologiczne wywieranie wpływu, przy czym relacja pomiędzy terapeutą a klientem posiada istotne znacznie.’
Przy zestawieniu tych definicji staje się jasne, że pomimo pewnych podobieństw różnice są znaczące: co się tyczy celu, w rekolekcjach osoba ukierunkowuje swoje życie na Boga, podczas gdy w terapii chodzi o odzyskanie psychicznego zdrowia. Zarówno rekolekcje jak i terapia troszczą się o duszę człowieka, jednakże różnymi metodami: do celu rekolekcji winno się dążyć poprzez różnorodne formy duchowych ćwiczeń. Cel terapii winno się osiągać poprzez różnorodne środki psychologiczne. Centralną relacją w rekolekcjach jest ta pomiędzy człowiekiem a Bogiem, podczas gdy w terapii to relacja pomiędzy terapeutą a klientem ma decydujące znaczenie. Rekolekcje trwają zwykle od 3 do 30 dni, podczas gdy terapia pochłania zazwyczaj kilka miesięcy lub nawet lat. Zewnętrzne ramy rekolekcji są wyznaczone przez ustalony porządek co do zewnętrznej dyscypliny (np. milczenie), form i czasu ćwiczeń duchowych, co do liturgii, rozmów z osobą towarzyszącą itd. Przy terapii te ramy są ustalone przez umowę dotyczącą sesji terapeutycznych, która ma pogodzić ich częstość, okres trwania oraz sposoby postępowania i koszty.