3. RACHAB
W ród Jezusa wpisana jest Rachab. Jej historia związana jest ze zdobyciem Ziemi Obiecanej w czasach Jozuego (Joz 2). Rachab mieszka w Jerychu w obrzeżach muru miejskiego. Jest Kananejką, prostytutką. Hebrajskie słowo „conah”, określające jej „profesję” ma wielorakie znaczenie. Może oznaczać również samodzielnie żyjącą kobietę, może oznaczać kapłankę, być może kobietę uprawiającą prostytucję sakralną (E. Adamiak). Historyk Józef Flawiusz nazywa ją po prostu gospodynią zajazdu.
Status kobiety, cudzoziemki i prostytutki w czasach biblijnych nie był godny pozazdroszczenia. Kobiety w biblijnej starożytności prezentowane są jako postaci marginalne, błąkające się po obrzeżach społeczeństwa zdominowanego przez mężczyzn. Cudzoziemkom nie okazuje się zaufania, nie tyle z powodu ich obcego pochodzenia, ile z racji tego, że ich przekonania religijne mącą czyste wody wiary w Jahwe. Nierządnice natomiast, zarówno kiedyś jak i teraz, reprezentują społeczne doły i spotykają się z pogardą oraz obrzydzeniem. Rachab jest więc od początku obciążona potrójnie (T. J. Wray).
Mimo niskiego statusu Rachab odegrała znaczącą rolę w historii zbawienia. W czasie podboju Kanaanu Jozue wysyła zwiadowców do Jerycha. Ci zatrzymują się w domu Rachab. O szpiegach dowiaduje się król Jerycha i nakazuje Rachab ich wydanie. Rachab, zamiast okazać lojalność wobec własnego ludu i władzy, ukrywa zwiadowców i okłamuje straż królewską (Joz 2, 2nn). Następnie ustala warunki układu; za okazaną pomoc i ocalenie życia żąda ocalenia swojej rodziny w czasie zdobycia miasta przez Izraelitów (Joz 2, 8nn). Rano radzi, jak zmylić pościg i spuszcza zwiadowców po purpurowym sznurze. Stanie się on później znakiem rozpoznawczym w czasie „świętej wojny” i rzezi mieszkańców Jerycha (Joz 6).
Rachab jest kobietą tajemniczą. Motywacja jej czynów nie jest łatwa do oceny. Co skłoniło ją do kłamstwa i zdrady własnego ludu? Dlaczego zaufała wrogowi? Próbą odpowiedzi mogą być słowa skierowane do zwiadowców izraelskich: Wiem, że Pan dał wam ten kraj, gdyż postrach wasz padł na nas i wszyscy mieszkańcy kraju struchleli przed wami. Słyszeliśmy bowiem, jak Pan wysuszył wody Morza Czerwonego przed wami, gdy wychodziliście z Egiptu, i co uczyniliście dwom królom amoryckim po drugiej stronie Jordanu, Sichonowi i Ogowi, których obłożyliście klątwą. Na wieść o tym zatrwożyło się serce nasze i zabrakło nam odwagi wobec was, ponieważ Pan, Bóg wasz, jest Bogiem wysoko na niebie i nisko na ziemi. Dlatego teraz przysięgnijcie mi na Pana, że jak ja okazałam wam życzliwość, tak i wy okażecie życzliwość domowi mego ojca; dacie mi znak jako rękojmię, że zostawicie przy życiu mego ojca i moją matkę, moich braci i moje siostry, że zachowacie wszystko, co do nich należy, i uchronicie od śmierci (Joz 2, 9-13). Rachab posiada intuicję, która podpowiada jej, że Izraelici zdobędą ziemię kananejską. Słyszała o ich wcześniejszych podbojach i wie, że jest z nimi prawdziwy Bóg. Chce również ocalić najbliższych. Ponadto uznaje w Bogu Izraela Pana nieba i ziemi. Jest jakby pierwszą neofitką, pierwszą nawróconą w Ziemi Obiecanej. Jej odwaga, niezależność, sposób myślenia i przewidywania, jak również przeciwstawienie się dotychczasowemu władcy wynika ze świeżo nabytej wiary i ufności Bogu.
Bóg działa nie tylko przez wybitne postaci, jak Mojżesz i Jozue. Przemawia również i działa przez osoby, wydawałoby się, marginalne i nic nie znaczące. Ich wiara jest warunkiem wystarczającym, aby On sam czynił przez nie wielkie rzeczy. Rachab jest przykładem zawierzenia, które wyraża się w konkretnych czynach. W Nowym Testamencie sławi ją św. Jakub i autor listu do Hebrajczyków: Podobnie też nierządnica Rachab, która przyjęła wysłanników i inną drogą odprawiła ich, czy nie dostąpiła usprawiedliwienia za swoje uczynki? (Jk 2, 25); Przez wiarę nierządnica Rachab nie zginęła razem z niewierzącymi, bo przyjęła gościnnie wysłanych na zwiady (Hbr 11, 31).
Pytania do refleksji i modlitwy:
- Jak oceniam postać Rachab?
- Co sądzę o obecności kobiet lekkich obyczajów w genealogii Jezusa?
- Które cechy Rachab są mi bliskie? Czy jestem sprytny, przewidujący, niezależny, odważny?
- W jaki sposób troszczę się o moja rodzinę?
- Czy wierzę, że Bóg przemawia również przez „ludzi z marginesu”?
- Czy moja wiara poparta jest czynami?