Podstawową cechą charakterystyczną alkoholizmu jest to, że ludzie nim dotknięci nie są w stanie kontrolować swych decyzji związanych z piciem. Wysiłek zrozumienia osób borykających się z alkoholizmem może stać się dla nas poważną próbą, a to z powodu mechanizmów obronnych, jakie mogą oni uruchomić w odpowiedzi na podjęte przez nas działania.
Długoterminowe cele leczenia pacjentów z zaburzeniami związanymi z przyjmowaniem substancji psychoaktywnych mają doprowadzić do ograniczenia ilości stosowanej substancji oraz efektów ich nadużywania, do postawy abstynencji, zmniejszenia częstotliwości powrotów do nałogu oraz rehabilitacji. Różnorodność stosowanych interwencji ma pomóc w osiągnięciu tych celów. Stan zatrucia może wymagać leczenia w warunkach szpitalnych. Najlepszym sposobem leczenia problemów danej osoby może być program leczenia zamkniętego, częściowa hospitalizacja lub status pacjenta dochodzącego. W celu wsparcia postawy wstrzemięźliwości oraz osiągnięcia stabilizacji mogą zostać zastosowane specyficzne narkotyki oraz pewien rodzaj leczenia psychospołecznego, jak terapia behawioralna, specjalna psychoterapia; często stosowana jest też terapia rodzinna. Co więcej, pożytecznym wsparciem leczenia może być także odesłanie tych osób do grup wsparcia, takich jak Anonimowi Alkoholicy.
Anonimowi Alkoholicy i inne programy wsparcia
Główną osią działania jest program Dwunastu Kroków, który rozpoczyna każdy nowy członek przyznający się do swego problemu, dążący do samokontroli nad własną chorobą, podejmujący wysiłek samooceny, decydujący się na zadośćuczynienie oraz pomagający innym. W ten popularny proces zaangażowane są także elementy duchowe, a wszystko to w celu osiągnięcia i odbudowania postawy wstrzemięźliwości, przede wszystkim poprzez pracę z innymi na bazie świadomego podejścia do własnych problemów.
Jak to zostało wspomniane wcześniej, większość lekarzy pracujących na tym polu odsyła osoby borykające się z problemem nadużywania i uzależnienia od alkoholu do grupy Anonimowych Alkoholików, traktując to jako środek pomocny w procesie leczenia. Daje to umocnienie osobie zaangażowanej poprzez grupę wsparcia i nieustannie przypomina tragiczne konsekwencje nadmiernego używania alkoholu. Powinniśmy zaznajomić się z metodą pracy tej grupy oraz z programem dwunastu kroków, którego wymaga się od tych, którzy do grupy wchodzą. Pomimo iż jest rzeczą powszechnie wiadomą, że być może połowa z tych, którzy wpisują się, mimo wszystko grupę porzucają, to jednak wiele jest dowodów na to, że program ten wielu cierpiącym osobom ogromnie pomógł.
Odrzucenie uczestnictwa w grupie Anonimowych Alkoholików lub innych grupach wspierających leczenie niekoniecznie jest znakiem wskazującym na opór wyrażany względem samego leczenia. Gdy mamy do czynienia z osobami ostrożnie wszystko oceniającymi oraz badającymi każdą sprawę z wyprzedzeniem, czasami dobrą alternatywą może być indywidualna psychoterapia w rodzaju terapii interpersonalnej lub terapii wspierająco-ekspresywnej.
Istota problemu
Pomimo postępu w kwestiach zrozumienia problemu alkoholizmu, wielu laików, lecz także i profesjonalistów wciąż traktuje ich jako osoby, które podejmują świadomą decyzję picia ponad miarę. Innymi słowy, postrzegają alkoholików jako grzeszników, ludzi moralnie wykolejonych, którzy sami wybierają sobie nieprzyjemny los. Osądzają ich jako odpowiedzialnych za podjęcie decyzji o zaprzestaniu picia i uwolnieniu się z tarapatów, w które sami siebie popchnęli. Ludzie tacy uważają się za mądrych, gdy mówią: „Nic się nie da zrobić, dopóki nie podejmą decyzji, aby coś dla siebie zrobić”.
Na innym poziomie uznaje się, że podstawową cechą charakterystyczną alkoholizmu jest to, że ludzie nim dotknięci nie są w stanie kontrolować swych decyzji związanych z piciem. A jednak wiele można tu zrobić. Prowadzący poradnictwo powinni wiedzieć, że najlepszym sposobem postępowania jest ten, który polega raczej na wychodzeniu do alkoholika, niż ten, który oczekuje, aż on przyjdzie do nas. Osoby borykające się z problemem picia mogą zareagować na działania podjęte przez ich rodzinę oraz na leczenie, które się im proponuje. Terapeuci nie powinni przyjmować postawy oczekiwania, kiedy ktoś z alkoholików wpadnie w ich „sieci” udowodniając, że są gotowi, aby się poprawić. Powinni raczej wspierać rodziny lub przyjaciół w planowaniu i przeprowadzaniu działań, mających na celu doprowadzenie alkoholików do podjęcia leczenia.
Ocenia się, że na 13 min osób cierpiących w USA na chorobę alkoholową, jedynie 10% zdecydowało się na leczenie. Pomimo tego, z powodu złożoności medycznej i fizycznej chorób związanych z alkoholizmem oraz z wyjściem z nałogu, wciąż opcją pierwszoplanową pozostaje w tym przypadku ewaluacja psychiatryczna i leczenie. Prowadzący poradnictwo często są pierwszymi osobami, które mogą udzielić pomocy i z którymi kontaktują się alkoholicy, dlatego też mogą wnieść znaczny wkład w udzielenie pomocy rodzinom, wspierając je wówczas, gdy ich chory krewny zostanie już poddany leczeniu. Leczenie alkoholików jest skuteczne w 70%. Działania wspierające stanowią ogromną pomoc dla tych, którym trudno jest się przystosować i potrzeba im wsparcia w niesieniu tego ciężaru lub podjęcia kolejnej próby wtedy, gdy w jakikolwiek sposób upadną.
Alkoholizm często jest symptomem pewnego rodzaju głębszych problemów i towarzyszą jej poważne zaburzenia umysłowe. U niektórych osób można spotkać się z takimi chorobami, jak na przykład marskość wątroby, zaburzenia w przyjmowaniu pokarmów lub uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego. Konieczne jest dokonanie przez odpowiednich specjalistów cierpliwego i dokładnego rozpoznania wszystkich tych indywidualnych objawów. Możemy współpracować z innymi specjalistami, jak na przykład lekarzami i psychologami, którzy są w stanie przeprowadzić niezbędne badania lub zebrać potrzebne informacje (na przykład dotyczące rodziny chorego), których posiadanie konieczne jest dla udzielenia danej osobie odpowiedniej pomocy. Należy też zachować ostrożność, gdyż zbytnie uproszczenie spraw związanych ze stanem jakiegoś alkoholika może okazać się poważnym błędem.