Grupa Dwunastu jest stosunkowo różnorodna. Jej zasadniczy zrąb stanowią rybacy Jezus powołuje również zelotów, ale także uczniów ze środowisk upadłych moralnie. Co więcej, powołuje nawet zdrajców.

 

Ustanowił więc Dwunastu (Mk 3, 16). Wybór imienny dwunastu apostołów jest nawiązaniem do Starego Testamentu, „połączeniem misji kapłańskiej z prorocką. […] Dwanaście to symboliczna liczba Izraela – liczba synów Jakuba. Od nich wywodziło się dwanaście pokoleń Izraela, z których po wygnaniu praktycznie pozostało tylko pokolenie Judy. Zatem liczba dwanaście jest nawiązaniem do początków Izraela, ale jednocześnie jest też znakiem nadziei. Cały Izrael zostanie na powrót zgromadzony, ponownie zostaną zebrane wszystkie pokolenia” (Benedykt XVI, Jezus z Nazaretu. Część I). Dwunastka jest również liczbą kosmiczną, „w której wyraża się powszechność nowo powstającego ludu Bożego. […] W postaciach Dwunastu przeszłość, teraźniejszość i przyszłość przenikają się nawzajem” (Benedykt XVI, Jezus z Nazaretu. Część I).

 

Grupa Dwunastu jest stosunkowo różnorodna. Jej zasadniczy zrąb stanowią rybacy, społeczność prosta, uczciwa i szanowana. Jezus powołuje również zelotów, gorliwców w zachowywaniu Prawa, ale także uczniów ze środowisk upadłych moralnie, za jakie uważano celników. Co więcej, powołuje nawet zdrajców.

 

Ewangelista Marek podaje pewne charakterystyczne cechy niektórych powołanych. Szymon i Andrzej, podobnie jak synowie Zebedeusza, są rybakami, ludźmi prostymi, prawdopodobnie słabo wykształconymi. Na pierwszym miejscu występuje zawsze Szymon Piotr. „To typ przywódcy; kieruje się emocjami, zmienny w postawie – często tchórzliwy, a potem znowu pełen zachwytu, energiczny i pełen entuzjazmu” (Kiechle Stefan: Większy niż serca nasze). Szymona sam Jezus nazywa Piotrem. Gwarantuje on trwałość, jedność, fundament, stanowi stały punkt odniesienia. Braci Jakuba i Jana nazywa Jezus „synami gromu” – „Boanerges”. Obaj są ludźmi porywczymi, tryskającymi żywotnością i bardzo przywiązanymi do Mistrza. Dlatego „wywołują trzęsienie ziemi tam, dokąd się udają” (I. Gargano). Są też naiwni i nierozsądni; chcą wszystko zorganizować na wspólną modłę i być pierwsi w królestwie Jezusa. Jan jest szczególnie drogi Jezusowi. Prawdopodobnie jest uczniem, którego Jezus miłował (por. J 21, 20). Jako jedyny będzie stał pod krzyżem Zbawiciela. Mateusz jest celnikiem w Kafarnaum. Należy do osób wykształconych, umie czytać i pisać, zna grekę, w przyszłości napisze swoją Ewangelię. Jednak jako celnik kolaboruje z okupantem. Jest więc moralnie i politycznie odrzucany i pogardzany. Tomasz zwany Didymos („bliźniak”) jest przykładem sceptyka, człowieka dociekliwego i wątpiącego, mocno ufającego swojemu rozumowi. Drugi Jakub zwany „Młodszym”, ze względu na późniejsze powołanie, jest „bratem Pańskim”, czyli krewnym Jezusa. W Kościele po-paschalnym będzie kierował wspólnotą jerozolimską. To tradycjonalista w sporach o zachowanie Prawa (por. Dz 15), autor Listu świętego Jakuba. Szymon Gorliwy należy do grupy zelotów, ekstremistycznej sekty ludu Izraela, która (podobnie jak współcześni partyzanci) chciała siłą uwolnić kraj od okupanta.

 

O innych apostołach wiemy niewiele. Filip nosi greckie imię i pochodzi z Betsaidy, według tradycji jest żonaty i ma kilka córek, jest uczniem Jana Chrzciciela i przyjacielem apostoła Andrzeja. Bartłomiej jest odpowiednikiem Janowego Natanaela, pochodzi z Kany Galilejskiej i wyróżnia się w gronie apostolskim solidnym wykształceniem. Juda Tadeusz według tradycji to brat Jakuba i „brat Pański”, autor Listu Judy. Judasz Iskariota odgrywa rolę czarnej owcy. Jako skarbnik wykrada pieniądze ze wspólnej kasy, zawodzi zaufanie Jezusa, a w końcu zdradza Go fałszywym pocałunkiem. Ta postać jest chyba najbardziej kontrowersyjna i rodzi najwięcej pytań i wątpliwości (zwłaszcza po nagłośnieniu i fałszywej interpretacji Ewangelii Judasza). Czy wybierając Judasza, „Jezus chce pozostać wierny okazanemu raz zaufaniu, nawet jeśli będzie ono nadużywane? Czy może chce wskazać, że wspólnota Jego zwolenników musi również dźwigać słabych, a nawet niewiernych członków? Czy Jezus wierzy jeszcze w zmianę Judasza? A może chce w ten sposób pokazać, że również i tego fałszywego brata „weźmie ze sobą” na krzyż i tam za niego umrze?” (S. Kiechle).

 

Grupa apostołów z jednej strony stanowi pewien monolit, jest zjednoczona wokół Jezusa, ma solidny fundament w osobie Piotra, jednak z drugiej strony cechuje się ogromną różnorodnością. Owa różnorodność stanowi o bogactwie i sile misji, jaką otrzymają w przyszłości uczniowie – misji głoszenia Dobrej Nowiny. „Co łączy wybranych przez Jezusa dwunastu mężczyzn? Patrząc tylko z ludzkiej perspektywy, na pewno niewiele. Będą oni musieli łagodzić wewnętrzne i zewnętrzne napięcia i kłótnie, być może również nieporozumienia i opór. [.] Wszystkich ich łączy relacja z Jezusem. Musi On mieć tak silną osobowość, że nie tylko prowadzi tak zróżnicowaną grupę, ale również ją jednoczy. [.] Grupa Dwunastu jest pierwowzorem wspólnoty chrześcijańskiej” (S. Kiechle).

Stanisław Biel SJ