Nowa formuła ślubowań

Duszpasterstwo Trzeźwości

W tym roku, wsłuchując się w głosy ślubujących, postanowiliśmy wydłużyć listę abstynencji, dodając możliwość całkowitego powstrzymania się od: pornografii i przemocy oraz częściowego powstrzymania się od: nałogowych zachowań związanych m.in. z jedzeniem, pracą, lekami, seksem czy internetem. Idziemy tu po linii współczesnej wiedzy terapeutycznej rozróżniającej, które uzależnienia trzeba całkowicie zatrzymać, bez możliwości powrotu do kontrolowanych zachowań, a które trzeba ograniczać. Na przykład, w przypadku alkoholizmu nie ma powrotu do kontrolowanego picia i trzeba zdecydować się na całkowitą abstynencję. Ale w przypadku jedzenioholika – wiadomo, że musi jeść jak każdy; musi jednak to robić w pewnym zakresie, wyłączając dla siebie okoliczności i składniki, które będą dla niego wyzwalaczami.

Zatem nowa wersja ślubowań brzmi tak:

 

Ja (imię i nazwisko),

ŚLUBUJĘ POD PRZYSIĘGĄ

Panu Bogu Wszechmogącemu

w Trójcy Świętej Jedynemu,

wobec Matki Najświętszej,

Aniołów i Świętych,

szczególnie Świętego Jana Chrzciciela,

patrona abstynencji,

że do ……………………………. nie będę:

pił (-a) żadnego alkoholu;

zażywał (-a) narkotyków;

palił (-a) papierosów;

uprawiał (-a) hazardu;

stosował (-a) przemocy;

oglądał (-a) pornografii;

ograniczę nałogowe korzystanie z: Internetu, jedzenia, seksu, leków, zakupów, pracy, ………………

Tak mi dopomóż Bóg,

Męka Jezusa Chrystusa

i Matka Nieustającej Pomocy.

Amen.

 

Lista ta nie wyczerpuje spektrum nałogowych zachowań, uzależnień, kompulsji; dziś nauka, medycyna mówi więcej na ten temat.

Czym jest uzależnienie? Jest chorobą polegającą na kompulsywnym używaniu jakiejś substancji lub zachowań pomimo negatywnych konsekwencji. Zamiennie używa się określeń: nałóg, zależność.

Podstawowymi objawami uzależnienia są:

– utrata kontroli nad przyjmowaniem substancji

– zespół abstynencyjny

– reintoksykacje (tzw. klin)

– zmieniona tolerancja na przyjmowaną substancję (zwiększona bądź zmniejszona).

 

Uzależnienia dzielimy na:

 – uzależnienia od substancji (uzależnienie chemiczne; od aplikowanych sobie psychoaktywnych związków chemicznych, choćby najbardziej popularnego C2H5OH czyli alkoholu; także nikotyna, narkotyki)

– uzależnienia behawioralne – (od zachowań, czynności; cechą charakterystyczną jest silna potrzeba powtarzania tych samych czynności, trudność z kontrolowaniem ich wykonywania, uporczywym powtarzaniem mimo szkodliwych następstw)

Uzależnienia także rozróżniamy na:

  • fizyczne – silna potrzeba zażywania substancji psychoaktywnej, wynikająca z biologicznej adaptacji organizmu wobec substancji psychoaktywnej, bez której organizm nie jest w stanie prawidłowo funkcjonować. Przerywanie lub ograniczanie podawania tej substancji pociąga za sobą występowanie zaburzeń czynności ustroju, określnych mianem abstynencji (zespołu odstawienia)
  • psychiczne – silna potrzeba częstego lub stałego przyjmowania substancji psychoaktywnej czy wykonywania określonej czynności (zachowania), celem powtórzenia poprzednich przeżyć związanych z przyjęciem substancji lub z daną czynnością (zachowaniem)
  • społeczne – dotyczy najczęściej zażywania substancji psychoaktywnych pod wpływem panującej mody, pod naciskiem grupy ludzi podobnych do siebie, w kręgach młodzieży, tzw. subkultur. Istotną rolę odgrywa tu bardzo silne uzależnienie od grupy, co pociąga za sobą bezwzględne respektowanie panującej w niej zasad i obyczajów. Ponadto osoba uzależniona, w miarę pogłębiania się choroby rezygnuje z ważnych dla siebie wcześniej aktywności, wypada z ról społecznych (utrata pracy, usunięcie ze szkoły, konflikty w rodzinie, zanik zainteresowań, zawężenie kontaktów do grupy przyjmującej substancje psychoaktywne).

 Bliskim uzależnieniu jest pojęcie kompulsji. Jest to powtarzająca się, wykonywana w określony sposób i w ustalonym porządku zachowania, których zaprzestanie wywołuje niepokój lub lęk (np. pozornie bezcelowe czyszczenie, sprawdzanie, liczenie, itp.)

  

OBECNIE ZNANE UZALEŻNIENIA:

 

  • od nikotyny (nikotynizm, papierosy, e-papierosy, fajki, cygara, tabaka)
  • od narkotyków (narkomania)
    • opiaty (morfina, heroina, opium, kodeina) i opioidy (metadon, endorfiny, enkefaliny);
    • kanabinole (marihuana, haszysz);
    • środki pobudzające (kokaina, crack);
    • amfetamina (metamfetamina, ectasy – MDMA);
    • substancje halucynogenne
      • pochodzenia naturalnego: grzyby halucynogenne: typu psilocybe, kaktus – pejotl, bieluń dziędzierżawa, sporysz;
      • syntetyczne: dimetylotryptamina [DMT]: MDA, MDMA, etamina, fencyklydina; dwuetyloamid kwasu lizergowego [LSD];
    • lotne rozpuszczalniki (kleje, rozpuszczalniki, rozcieńczalniki, aerozole, farby; substancje jak: benzen, ksylen, aceton, chlorek metylenu, acetan amylu, itp.)
    • dopalacze (substancje o różnej budowie chemicznej; najczęściej zawierające pochodne fenyloetyloaminy (stymulanty: amfetamina, metamfetamina, efedryna; psychodeliki: 2C, meskalina; empatogeny: MDMA, MDEA, MDA); katynony (mefedron, metedron, fleferon, metylon, etylon, butylon); tryptaminy: serotonina, dimetylotryptamina, psylocyna, psylocybina; piperazyny; syntetyczne kannabionidy
    • preparaty guaranowe, kofeinowe, suplementy diety

     

  • od leków (lekomania; barbiturany; benzodiazepiny [relanium, oxazepam, nitrazepam)
  • od niedostatku (nieumiejętność zaspokajania potrzeb swoich i bliskich)
  • od kondycji fizycznej: (ortoreksja – koncentracja na zdrowym odżywianiu i na trosce o fizyczną kondycję; bigoreksja – dbałość o idealną sylwetkę, podejmowanie przesadnych ćwiczeń fizycznych, sięganie po sterydy anaboliczne)
  • od operacji plastycznych (zabiegów estetycznych; dysmorfofobia)
  • od uraz (żal, pretensje, niechęć do osób, zdarzeń bądź instytucji, nieakceptacja – główny mechanizm innych uzależnień)
  • od plotkowania i oczerniania, przekleństw i wulgaryzmów
  • od hałasu
  • od nadaktywności
  • od muzyki
  • od filmów

 

Osobnym, lecz bliskim uzależnieniom terminem jest współuzależnienie: (koalkoholizm, konarkomania, itd.); jest to forma przystosowania się do nieprawidłowego układu relacji międzyludzkich, która umożliwia zachowanie dotychczasowego układu, a jednocześnie odbiera szansę na jego zmianę. Może dotyczyć partnera, współmałżonka, rodzica lub dziecko osoby uzależnionej (w dorosłości nazywa się to DDA [dorosłe dziecko alkoholika, narkomana, itd.], bądź DDD [dorosłe dziecko z dysfunkcyjnej rodziny]), czy też DDK [dorosłe dziecko ofiara kazirodztwa, wykorzystania seksualnego w dzieciństwie]

BIBLIOGRAFIA: